Rejon Kotuszowa znajduje się w granicach Chmielnicko - Szydłowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Chmielnicko-Szydłowski Obszar Chronionego Krajobrazu (Ch-SzOChK) położony jest w środkowej części województwa świętokrzyskiego, łączy się od zachodu z Włoszczowsko-Jędrzejowskim, w okolicach Szydłowa z Jeleniowsko-Staszowskim. zaś na południowym-wschodzie z Solecko-Pacanowskim OChK. Zajmuje powierzchnię 56 999 ha. Należący do niego teren leży w gminach Gnojno i Szydłów, a częściowo także w gminach: Morawica, Pierzchnica, Kije, Chmielnik, Raków, Łagów, Busko Zdrój, Stopnica i Tuczępy.
      Jest to obszar o charakterze rolniczo-leśnym. W jego szacie roślinnej dominują lasy występujące zwarcie na większym terenie w rejonie między Włoszczowicami a Piotrkowicami. na zachód od Chmielnika i na południe od Drugni. Pod względem siedliskowym przeważają tu bory sosnowe i bory mieszane, sporadycznie występują fragmenty borów trzcinnikowych. olsów i łęgów. W okolicach Drugni, na rędzinach jurajskich, wykształcił się bogaty subkontynentalny bór mieszany, przechodzący miejscami w grąd wysoki i świetlistą dąbrowę. W rezerwacie Radomice, na siedliskach grądu wysokiego, występuje ponad 1200 cisów. Ważnym elementem szaty roślinnej są zbiorowiska nieleśne, głównie torfowiska, z udziałem takich rzadkich roślin jak: przygiełka biała, sesleria błotna, turzyca Davalla, storczyki: kruszczyk błotny, storczyk szerokolistny. Na wychodniach skał węglanowych porastają murawy kserotermiczne znacznie jednak uboższe niż nad dolną Nidą.

  

Liczne stawy i zbiornik Chańcza tworzą biotopy dla wielu gatunków ptaków wodno-bagiennych.
       Tradycje osadnicze na terenie Ch-SzOChK sięgają czasów neolitycznych. Wśród zabytków ważną rolę o znaczeniu krajowym przedstawia gotycki układ urbanistyczny Szydłowa, zamknięty murami warownymi, oraz romańsko-barokowy kościół w Kijach. Zachowały się pozostałości budownictwa rezydencjonalnego oraz założenia dworsko-parkowe w Maleszowej, Śladkowie Małym, Piotrkowicach, Gnojnie i w Grabkach (unikatowy dawny harem).
       Obszar pełni ważne ekologiczne funkcje łącznikowe pomiędzy Zespołem Parków Krajobrazowych Gór Świętokrzyskich i Zespołem Parków Krajobrazowych Ponidzia. Jego pierszoplanową funkcją jest ochrona wód powierzchniowych głównie rzeki Czarnej Staszowskiej wraz ze zbiornikiem wodnym Chańcza.

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

    Kotuszów jest zaopatrywany w wodę z ujęcia zlokalizowanego w położonej od 2 km na północ miejscowości Korytnica. Wodociąg publiczny Korytnica oddany do użytku 28 kwietnia 1997 roku. Ogólna jego długość wynosi 14,7 km, a wydajność ujęcia kształtuje się w granicach 39,0 m3/h. Produkcja wody za 2002 rok wyniosła 23 575 m3. Wodociąg „Korytnica” dostarcza wodę do miejscowości: Korytnica, Kotuszów i Jabłonica.
      Łączna długość wodociągowej na terenie gminy Szydłów wynosi 77,8 km, co stanowi ok. 97%.

     Podobnie, jak w wielu gminach w Polsce nadal problemem jest gospodarka ściekowa. Brak jest kanalizacji a ścieki wywożone są z „szamb” transportem asenizacyjnym do oczyszczalni w Szydłowie (przynajmniej teoretycznie). Niektóre gospodarstwa posiadają drenaż rozsączający. Zgodnie z zapisem w „Strategii zrównoważonego rozwoju gminy Szydłów na lata 2004 – 2015”, sytuacja ta ma ulec w najbliższej przyszłości zmianie, do czego przysłuży się budowa kanalizacji (tabela) i oczyszczalni ścieków w Kotuszowie.

Zadanie do realizacji w ramach uporządkowania gospodarki ściekowej

 Fot. 1. Pojemniki na odpady segregowane. W tle pomnik przyrody – łupki prekambryjskie (fot. Anna Skuza)

      Gmina Szydłów położona jest na kontakcie trzech jednostek geologicznych: południowo –wschodniej części Antyklinorium Świętokrzyskiego, południowo – wschodniej części Niecki Nidziańskiej oraz Zapadliska Przedkarpackiego. Antyklinorium Świętokrzyskie zbudowane jest z paleozoicznych osadów głównie kambryjskich a fragmentarycznie z dewońskich. Osady Niecki Nidziańskiej reprezentowane są także przez utwory paleozoiczne, ale przede wszystkim przez mezozoiczne. Kambr na terenie gminy wykształcony jest w postaci łupków, piaskowców i szarogłazów. Dewon to piaskowce kwarcytowe i wapienie. Mezozoiczne utwory Niecki Nidziańskiej to: triasowe osady mułowcowo – iglaste, wapienie i margle oraz jurajskie wapienie z licznymi krzemieniami. Młodsze, trzeciorzędowe utwory Zapadliska Przedkarpackiego to piaskowce, piaski, mułówce, wapienie, margle, osady chemiczne (gips i siarka) oraz iły krakowieckie. Najmłodsze, czwartorzędowe utwory pokrywają obszar gminy w formie płatów o zróżnicowanej litologii i miąższości. Są to: gliny zwałowe, piaski, żwiry, lessy oraz występujące w dolinach rzek mułki, piaski, torfy i namuły torfiaste. Na terenie gminy Szydłów występują następujące kopaliny: surowce chemiczne (gipsy, siarka), wapienie, piaskowce, surowce ilaste i piaski. Z surowców chemicznych znaczenie gospodarcze ma jedynie siarka. Gipsy ze względu na duży nakład nie maja natomiast znaczenia surowcowego. Udokumentowane trzy złoża siarki rodzimej, Solec, Wola Żyzna i Grzybów – Gacki leżą na pograniczu z gminami Gnojno i Tuczępy. Do niedawna eksploatowane było metodą otworową złoże Grzybów – Gacki, którego niewielki fragment znajduje się na terenie gminy Szydłów, lecz w granicach gminy nie było prowadzone wydobycie. Wapienie udokumentowano w złożu Potok Rządowy, a zasoby perspektywiczne określono dla złoża Osówka. Piaskowce udokumentowano w złożu Szydłów, którego eksploatację jednak zaniechano. Występują w południowej części gminy surowce ilaste ( iły i gliny) eksploatowała niegdyś cegielnia w Gackach, wykorzystując surowiec do produkcji elementów ceramiki budowlanej. Obecnie produkcja ta została zaniechana. Piaski były wydobywane na skalę lokalną, w wielu rejonach gminy, lecz nie ma szczegółowych opracowań geologicznych, określających ich jakość, ilość i przydatność surowcową. Jedynie dla złoża Szydłów określono zasoby szacunkowe. Udokumentowano zasoby piasku w złożu Raków, lecz tylko niewielki fragment tego złoża znajduje się w granicach gminy. Aktualnie w gminie nie jest eksploatowane żadne złoże. Prawie cały teren gminy to obszar chronionego krajobrazu a więc ewentualna eksploatacja surowców może być prowadzona na niewielka (lokalną) skalę i musi uwzględniać wymogi ochrony środowiska obowiązujące w gminach, gdzie występują obszary chronionego krajobrazu. Text: Plan rozwoju lokalnego dla gminy Szydłów. Szydłów 2004